Sinds kort hebben mijn vrouw en ik een museumjaarkaart. Ik denk dus dat de komende tijd wat blogs zullen verschijnen over onze bezoeken. Het eerste bezoek was een paar weken geleden, in het gevangenismuseum in Veenhuizen. Deze stond boven aan de lijst en het was zeker de moeite waard om daar een kijkje te nemen.
Als je door Veenhuizen rijdt, valt het je op dat de veelal statige huizen aan het kanaal allemaal spreuken bevatten. Meer dan 100 gebouwen zijn rijksmonumenten.
Het voormalig werkgesticht wat nu is omgebouwd tot een museum bevindt zich in een prachtige groene omgeving. Ondanks de drukte van de vele bezoekers heerste er een serene rust. Ook al is de kalme sfeer erg prettig, het voelt ook een beetje sinister. Want je beseft je terdege dat je op een plek bent waar heel wat is gebeurd.
In het eerste deel van het museum wordt je geconfronteerd met de vele pijnlijke en onmenselijke manieren van straffen in de middeleeuwen. Een houten pijnbank, een radbraakkruis, hand- en voetboeien. Vaak vonden deze martelingen in het openbaar plaats. Niet zelden werd er een onschuldige ter dood veroordeeld.
In latere jaren werd het beleid veel milder. Maar eigenlijk pas sinds de twintigste eeuw werden gevangenen gezien als mensen met niet alleen plichten, maar ook rechten. De cellen werden groter en luxer, en gedetineerden kregen de kans om zich te ontwikkelen tijdens hun tijd in de bajes.
Sommige mensen deden een poging om te ontsnappen. In 2010 wist Tottie Kiel uit de Bredase gevangenis te ontsnappen door een tunnel te graven. Na zes weken op vrije voeten te zijn geweest, werd ze weer opgepakt om de rest van haar straf uit te zitten. Er verscheen een boek van haar verhaal.
Door het laatste deel van het museum ben ik anders gaan denken over criminaliteit. In deze ruimte werd aandacht besteed aan het persoonlijke verhaal van een aantal gevangenen. Behalve mensen die door allerlei (geld)problemen het verkeerde pad op zijn gegaan, zijn er ook mensen waarvan het criminele gedrag genetisch bepaald is. Zij hebben moeite met het beheersen van hun impulsen en kennen weinig discipline. Iets om over na te denken.
